با توجه به تورم روزافزون سالهای اخیر که در پی تحریمهای بینالمللی در حوزه فروش نفت و میعانات گازی به وجود آمده است و وجود کسری بودجه فراوان، ضروری است که دولت به فکر راهکارهایی برای بهبود تراز عملیاتی منفی بودجه خود باشد و هرچه سریعتر اقداماتی مؤثر انجام دهد. برای بهبود تراز عملیاتی بودجه دولت، ابتدا میبایست پیشرانهای تراز عملیاتی منفی بودجه شناسایی شوند. هدف اصلی این پژوهش که در سال 1401 انجام شده است، شناسایی پیشرانهای تراز عملیاتی منفی بودجه دولت است. در این پژوهش کیفی- اکتشافی با انجام 19 مصاحبه با خبرگان (3 نفر استادان دانشگاه، 6 نفر از مدیران و 10 نفر کارشناسان سازمان برنامهوبودجه) و تحلیل مصاحبهها با تحلیل مضمون، درنهایت پیشرانهای تراز عملیاتی منفی بودجه دولت در قالب سه دسته پیشرانهای زمینهای، فرایندی و برنامهای (3 مضمون اصلی، 8 مضمون فرعی و 83 کد) شناسایی شدند. پیشرانهای زمینهای اشاره به عواملی دارد که مرتبط با بستر اقتصادی کشور است و شامل توسعهنیافتگی صنایع تولیدی و صادرات، انحصارات در بخشهای اقتصادی کشور و رشد بیش از اندازه بخش دولتی در ایران است. پیشرانهای برنامهای بیانکننده عواملی است که مرتبط با بیبرنامگی و یا نبود برنامهای مناسب در حوزه مدیریت تراز عملیاتی است و شامل فقدان برنامهای مناسب برای افزایش بهرهوری دولت و نبود برنامهای مناسب برای کنترل فروش منابع طبیعی است. پیشرانهای فرایندی اشاره به عواملی دارد که مرتبط با فرایندها، رویهها و کیفیت اجرای آن در کشور است و شامل ضعف در سیستم مالیاتستانی، عدم انجام اصولی بودجهریزی مبتنی بر عملکرد و نظارت غیر اثربخش بر فعالیتهای اقتصادی دولت است.
dehghanpour farashah A, pourezzat A, abbasian E. Identification of the Negative Operational Balance Drivers of Government Budget. qjfep 2023; 11 (43) :99-129 URL: http://qjfep.ir/article-1-1509-fa.html