توسعه نظام مالیاتی بهعنوان یکی از محورهای اساسی توسعه اقتصادی کشور شناخته می شود. در این راستا، جایگزینی درآمدهای مالیاتی بهجای درآمدهای ناپایدار نفتی همواره از مهمترین محورهای برنامههای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور بوده و این مهم با عنایت به الزام قانون برنامه پنجم بر قطع وابستگی هزینههای جاری دولت به درآمدهای نفت و گاز تا پایان برنامه، رسیدن به نسبت مالیاتی حداقل
10 درصد در پایان برنامه و نیز رشد سالانه 10 درصدی نسبت درآمدهای عمومی به استثناء درآمدهای نفت و گاز به اعتبارات هزینهای درکنار شرایط بهوجود آمده بهدلیل تحریمهای اقتصادی بیش از بیش احساس میشود. علیرغم تلاشهای صورتگرفته طی سالهای اخیر در جهت توسعه نظام مالیاتی کشور، نظام مالیاتی کشور هنوز با جالشهای بسیاری مواجه است. ترکیب نامناسب تولید ملی و گستردگی بخش خدمات، تولید ملی و نحوه توزیع درآمد در کشور، سنتی بودن نظام توزیع و بخش مشاغل، سهم بالای بخشهای معاف از مالیات و محدود بودن پایههای مالیاتی، حجم نسبتاً بالایی از اقتصاد زیرزمینی، وجود نهادهای عمومی با گردش مالی بالا، پیچیدگی قوانین و مقررات مالیاتی، ضعف ضمانتهای اجرایی قوانین، مالیاتی، محدودبودن پایههای مالیاتی، معافیتهای گسترده مالیاتی اثربخش پایین برخی از مشوقهای مالیاتی، کمبود نیروی انسانی ماهر بر بودجه، عدم وجود پایگاه اطلاعات اقتصادی و مالی یکپارچه، فرایندهای ناکارامد مالیاتی، عدم وجود نگاه یکپارچه به مؤدی مالیاتی، عدم همکاری اصناف درخصوص تکالیف قانونی و صنفی آنها از مهمترین مشکلات و چالشهای نظام مالیاتی براساس ارکان سهگانه تشکیلدهنده یعنی رکن تولید ملی، قوانین و مقررات و سازمان وصول مالیات است. تردیدی وجود ندارد که توسعه نظام مالیاتی کشور بدون تقویت همزمان سه رکن اصلی آن میسر است. در این مقاله پس از بررسی کارکردهای مالیات در کشور و چالشهای آن براساس ارکان سه گانه به بررسی اهم اقدامات صورتگرفته در سالهای اخیر و برنامههای آتی برای توسعه نظام مالیاتی کشور پرداخته شده است. توسعه و تکمیل نظام مالیات برارزشافزوده، بازنگری قوانین و مقررات مالیاتی، اجرای طرح جامع مالیاتی و اصلاح و تکمیل نیروی انسانی از محورهای اصلی تحول نظام مالیاتی است. اصلاح ساختار اقتصاد کلان کشور از حیث نحوه انجام فعالیتهای اقتصادی، توسعه فعالیتهای شرکتی و توسعه کیفی (مدرنیزهکردن) بخش خدمات، گسترش پایههای مالیاتی و حذف معافیتهای غیرضرور، رفع محدودیتهای بودجهای سازمان، تأمین نیروی انسانی، اتخاذ تمام تدابیر قانونی، اجرایی و قضایی برای مواجهه با اقتصاد زیرزمینی از اهم برنامههای آتی برای توسعه نظام مالیاتی کشور قلمداد می شود.
Askari A. Dissection of the Tax Reform of the Country: Challenges, Programs and the Tax System Operation. qjfep 2013; 1 (2) :85-120 URL: http://qjfep.ir/article-1-31-fa.html
عسکری علی. کالبد شکافی اصلاح نظام مالیاتی کشور:چالشها، برنامهها و عملکرد نظام مالیاتی. فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی. 1392; 1 (2) :85-120