یکی از چالشهای مهم مدیریت کلان اقتصاد ایران، مسئله انباشت پروژههای عمرانی نیمهتمام، افزایش مدت اجرای پروژهها و تأخیر در بهرهبرداری و بنابراین، بروز ناکارایی و پیامدهای تورمی است. در کنار تمام مشکلات قانونی، فنی و اجرایی، نقش کنشگران قوه مقننه در فرایند تصویب پارلمانی بودجه کل کشور ذیل مفهوم مسئله منبع مشاع، ناظر به انگیزههای انتخاباتی و خدمترسانی نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای بهرهبرداری از بودجه قابل توجه است. در واقع، بخش زیادی از فرایند گزینش و تأمین اعتبار بودجهای پروژههای عمرانی، حاصل مناقشات بازتوزیعی و فشار گروههای ذینفع بوده و لزوماً توجیه اقتصادی- اجتماعی ندارند. رویکرد این مقاله، بررسی اثرگذاری مؤلفههای موقعیتی نمایندگان دوره نهم و دهم مجلس شورای اسلامی (1391-1398) بر افزایش بودجه عمرانی 31 استان کشور از محل درآمدهای ملی در فرایند تصویب بودجه 1392-1399 خواهد بود. منظور از مؤلفههای موقعیتی، حضور نمایندگان استانها در جایگاههای ویژه پارلمانیِ مؤثر بر فرایند تصویب بودجه و نیز برخورداری از امتیاز ارشدیت تعریف شده است. نتایج بهدست آمده از برآورد مدل دادههای پانل برای دوره مزبور، اثرگذاری این مؤلفهها را بر افزایش بودجه عمرانی استانی مورد تأیید قرار میدهد. پیشنهاد مقاله، اصلاح آییننامه داخلی مجلس و یا مستندسازی تغییرات ردیفهای بودجه در جهت شفافسازی کنش بودجهای نمایندگان است.
mardani F, Ahmadi Shadmehri M T, Qavami H, Cheshomi A. Parliamentary Positions and the Common Pool Problem in the Construction Budget Approval Process; A Case Study of the 9th and 10th Periods of Iran’s Islamic Consultative Assembly. qjfep 2024; 12 (45) :7-37 URL: http://qjfep.ir/article-1-1579-fa.html
مردانی فاطمه، احمدی شادمهری محمدطاهر، قوامی هادی، چشمی علی. جایگاههای پارلمانی و مسئله منبع مشاع در فرایند تصویب بودجه عمرانی؛ مطالعه موردی دوره نهم و دهم مجلس شورای اسلامی. فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی. 1403; 12 (45) :7-37