در زمان وقوع شوکهای ناگهانی نرخ ارز، دلاری شدن از جمله مسائلی است که برای حفظ قدرت خرید واحدهای اقتصادی در یک کشور رخ میدهد و میتواند تمامی بازارها بهخصوص بازار سهام را تحت تأثیر قرار دهد. هدف این مقاله بهکارگیری مدل خودرگرسیون برداری گسترشیافته با وقفه (LA-VAR) برای ارزیابی پویاییهای روابط علیت گرنجری میان نرخ ارز، دلاری شدن جزئی و بازار سهام در اقتصاد ایران است. بدین منظور از دادههای ماهانه در دوره فروردین 1388 تا آبان 1401 استفاده شد. یافتههای الگوریتمهای تکامل بازگشتی (RE)، پنجره گردشی (RO) و بسط پیشین (FE) نشان داد در بیشتر دوره مورد بررسی هیچ رابطه علّی میان نرخ ارز و بازده شاخص کل بازار سهام وجود نداشته است. فقط در دوره سال 1397 تا پاییز 1399 ابتدا علیت دوسویه بین نرخ ارز و بازده شاخص کل برقرار بوده است و بعد از آن جهت علیت از نرخ ارز به سمت بازده شاخص کل است. همچنین نتایج علیت نرخ ارز و دلاری شدن حکایت از آن داشت نرخ ارز از دی ماه 1390 تقریباً تا آبان 1392 علیت گرنجری دلاری شدن بوده است که در این زمان نرخ ارز از حدود 1800 تومان به حدود 3000 تومان و شاخص دلاری شدن از حدود 3/0 به 5/0 افزایش یافته است. در مقابل در بیشتر دوره 1397 تا پاییز 1399 نرخ ارز علیت گرنجری دلاری شدن است. بر این اساس با توجه به منبع شوکها، باید سیاستگذاری مناسبی برای نرخ ارز یا امکان دلاری شدن در نظر گرفته شود.
fathabadi M. Time-Varying Granger causality between dollarization, exchange rate and stock market: Lag-Augmented Vector Autoregressive (LA-VAR) Approach. qjfep 2024; 11 (44) :85-115 URL: http://qjfep.ir/article-1-1510-fa.html
فتح آبادی مهدی. علیت گرنجر متغیر در زمان میان دلاری شدن، نرخ ارز و بازار سهام: رویکرد خودرگرسیون برداری گسترشیافته با وقفه (LA-VAR). فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی. 1402; 11 (44) :85-115