از دیرباز تاکنون، اثرات اقتصادی مخارج نظامی یکی از موضوعات بحثبرانگیز در ادبیات اقتصاد دفاع و صلح بوده است. غالب مطالعات تجربی انجامشده در این زمینه نشاندهنده اثر منفی و یا بیمعنای مخارج نظامی بر رشد اقتصادی کشورهای درحالتوسعه است. اما مطالعات تجربی جدیدتر نشان میدهند که وجود عوامل خارجی نظیر تهدیدات، وفور منابع طبیعی و نهادهای باکیفیت میتواند بهطور غیرمستقیم از طریق مخارج نظامی، رشد اقتصادی را در این کشورها افزایش و اثرات منفی مستقیم مخارج نظامی بر رشد اقتصادی را تا حدی جبران کند. در این راستا مقاله حاضر تلاش کرده است تا نقش کیفیت نهادی و وفور منابع طبیعی را بر رابطه نظامیسازی و رشد اقتصادی کشورهای درحالتوسعه طی دوره زمانی 2018-2000 با استفاده از رویکرد دادههای پانل پویا مورد بررسی قرار دهد. به این منظور از شاخص جهانی نظامیسازی (GMI) و روش گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) استفاده شده است. نتایج تجربی نشان میدهد که اثر نظامیسازی بر رشد اقتصادی کشورهای درحالتوسعه منفی و معنادار است؛ اما اثر تعاملی کیفیت نهادی و نظامیسازی و همچنین اثر تعاملی وفور منابع طبیعی و نظامیسازی بر رشد اقتصادی این کشورها مثبت و معنادار است. به این معنا که نظامیسازی در کشورهای درحالتوسعه در حضور نهادهای خوب و فراوانی منابع طبیعی، میتواند رشد اقتصادی را افزایش دهد. همچنین با تفکیک کشورهای مورد مطالعه به دو دسته کشورها با نهادهای بالنسبه بهتر و ضعیفتر، نشان داده شده است که نظامیسازی از کانال وفور منابع طبیعی، رشد اقتصادی را در کشورهای با نهادهای بالنسبه بهتر، افزایش میدهد؛ درحالیکه نظامیسازی از کانال وفور منابع طبیعی، اثر منفی و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای با نهادهای بالنسبه ضعیفتر داشته است.
golkhandan A, Mohammadian Mansour S. The Role of Institutions and the Abundance of Natural Resources on the Relationship between Militarization and Economic Growth: A Study of Developing Countries with the Introduction of the Global Militarization Index (GMI). qjfep 2023; 11 (42) :173-221 URL: http://qjfep.ir/article-1-1415-fa.html
گل خندان ابوالقاسم، محمدبان منصور صاحبه. نقش نهادها و وفور منابع طبیعی بر رابطه نظامیسازی و رشد اقتصادی: مطالعه کشورهای درحالتوسعه با معرفی شاخص جهانی نظامیسازی (GMI). فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی. 1402; 11 (42) :173-221