با عنایت به نقش رفیع و مهم مجلس شورای اسلامی در فرآیند تصویب بودجه کل کشور و نظارت بر اجرای آن، هدف از انجام این پژوهش، طراحی و تبیین الگوی الزامات تحقق نقش نظارتی مجلس در بودجه سالیانه کل کشور است. پژوهش حاضر، از نظر هدف پژوهش، از نوع تحقیقات اکتشافی است. همچنین روش این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی است. برای دستهبندی و تحلیل دادههای کیفی از روش پژوهشی تحلیل مضمون و در خصوص دادههای کمّی از روشهای دیمتل فازی و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شد.
این پژوهش با نگاه کاملاً کاربردی و عملی، الگوی توسعهیافته نظارت مؤثر مجلس بر بودجه را مبتنی بر سه مضمون فراگیر «قانونگذاری مدبرانه»، «نظارت هوشمندانه» و «محیط آگاهانه» ارائه نمود. در سطح مضامین سازماندهنده نیز 13 مضون و در سطح مضامین پایه 42 مضمون شناسایی شد. تأثیرگذارترین عوامل روی تحقق نقش نظارتی مجلس بر بودجه، به ترتیب عبارتند از «وضع قانون بودجه کارآمد»، «شفافیت عملکرد»، «خطمشیگذاری بودجه».
فرآیند بودجه ریزی به جهت توجه به مفاهیم اقتصادی، سیاسی، حقوقی و نیز مدیریت دولتی از منظر خط مشی گذاری عمومی، جزو موضوعات بین رشته ای علوم انسانی تعریف می شود. نتایج این پژوهش میتواند در سطح کاربردی (نه صرفاً تحقیقاتی) به نظارت مؤثر مجلس بر بودجه سالیانه کمک کند. در این راستا، پیشنهادهای کاربردی برای ارتقای نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی در بودجه سالیانه کشور ارائه شد.
taghvaei najib A, rezaeian A, Rabiee Mondajin M R. Designing a model of requirements for fulfilling the oversight role of the Islamic Consultative Assembly on the annual budget of the country. qjfep 2022; 10 (37) :137-166 URL: http://qjfep.ir/article-1-1281-fa.html
تقوائی نجیب احمد، رضائیان علی، ربیعی مندجین محمدرضا. طراحی الگوی الزامات تحقق نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی بر بودجه سالیانه کشور. فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی. 1401; 10 (37) :137-166